ပဲတီစိမ်း တွင် ကျရောက်တတ်သော ရောဂါများကိုကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း များ

 တောင်သူဦးကြီးများအတွက် 

ပဲတီစိမ်း တွင် ကျရောက်တတ်သော ရောဂါများကိုကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း များ ပြန်လည်ဖေါ်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။

.

၁။ မှည့်ပြောက်စွန်းရောဂါ (Anthracnose: Colletotrichum lindemuthianum)

ရောဂါလက္ခဏာများ

.

• ဤမှိုသည် အပင်ကြီးထွားမှု၏ မည်သည့်အဆင့်မဆို လေပေါ်ပိုင်းအစိတ်အပိုင်းအားလုံးကို တိုက်ခိုက်သည်။

• ရောဂါလက္ခဏာများသည် အရွက်များနှင့် ပဲသီးတောင့်များပေါ်တွင် စက်ဝိုင်းပုံဖြစ်ကာ အနက်ရောင်ဗဟိုနှင့် တောက်ပသည့် လိမ္မော်နီရောင်အနားသားနှင့်အတူ အနက်ရောင်နေလောင်စက်များဖြစ်သည်။

• ဆိုးဝါးစွာကျရောက်ပါက ရောဂါကျအပိုင်းများ ညှိုးနွမ်းသွားသည်။ အစေ့အညှောင့်ပေါက်သည်နှင့် ရောဂါကျ ရောက်မှုကြောင့် ပျိုးပင်ပေါက်များခြောက်သွားကြသည်၊၊

.

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း

-----------------------

အောက်ပါပိုးသတ်ဆေးတစ်မျိုးမျိုးကို ပိုးသတ်ဆေးဘူး၊ ပိုးသတ်ဆေးအိတ်ပါ အညွှန်းစာအတိုင်းအသုံးပြုပါ။

- ကာဘင်ဒါဇင်  (Carbendazim)

- မန်ကိုဇက်ဘ်  (Mancozeb)

.

၂။ ဘက်တီးရီးယားရွက်ခြောက်ရောဂါ (Bacterial Leaf Blight: Xanthomonas phaseoli)

.

• ဤရောဂါလက္ခဏာသည် အရွက်မျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် မြောက်မြားစွာသော အညိုရောင်ခြောက်သွေ့သည့် ဖောင်း ကြွ အစက်ပြောက်များဖြင့် အစပြုသည်။

• ရောဂါဆိုးဝါးပါက မြောက်မြားစွာသော အစက်များသည် ပေါင်းစည်းသွားကြကာ အရွက်များအဝါရောင်ဖြစ် လာ ပြီး အချိန်မတိုင်ခင် ကြွေကျသွားသည်။

• အရွက်၏ အောက်ဖက်မျက်နှာပြင်တွင် ဖောင်းကြွအစက်များဖြစ်ပေါ်မှုကြောင့် အနီရောင်ပေါ်လာသည်။

• ဤဘက်တီးရီးယားသည် မျိုးစေ့ဆောင်ရောဂါဖြစ်သည်။

• ပင်စည်နှင့် ပဲသီးတောင့်များတွင်လည်း ရောဂါကျရောက်တတ်သည်။

.

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း

----------------------

• ရောဂါကင်းသောမျိုးစေ့ကို အသုံးပြုပါ။

• အမှိုက်များနှင့် အကြွင်းအကျန်များကို ဖျက်ဆီးပါ။

• အောက်ပါပိုးသတ်ဆေးကို ပိုးသတ်ဆေးဘူး၊ ပိုးသတ်ဆေးအိတ်ပါ အညွှန်းစာအတိုင်းအသုံးပြုပါ။

- ကော့ပါးအော်ဇီကလိုရိုဒ် (Copper oxychloride)

.

၃။ စာကိုစပိုးရား ရွက်စက်ပြောက်ရောဂါ (Cercospora Leaf Sport: Cerospora canescens)

.

ရောဂါလက္ခဏာများ

• ဤရောဂါသည်ပဲတီစိမ်းတွင်အရေးကြီးသောရောဂါတစ်ခုဖြစ်ကာအထွက်ကိုအကြီးအကျယ်ဆုံးရှုံးစေပြီးဆိုးဝါး သောပုံစံဖြင့်တွေ့ရလေ့ရှိသည်။

• ထွက်ပေါ်လာသောအစက်များသည်ညိုနုရောင်ဗဟိုနှင့်နီညိုရောင်အနားသားနှင့်အတူမြောက်မြားစွာ သောသေးငယ်သည့်အစက်များဖြစ်ကြသည်။အလားသဏ္ဍာန်တူသောအစက်များကိုအကိုင်းများနှင့်ပဲသီးတောင့်များပေါ်တွင်လည်းတွေ့ရသည်။

• ပတ်ဝန်းကျင်အခြေအနေပေးပါကပန်းပွင့်ချိန်နှင့်ပဲသီးတောင့်ချိန်တွင်အရွက်များပေါ်တွင်ဆိုးဝါးသည့်အစက်ဖြစ် ပေါ်ကာအရွက်များကြွေကျခြင်းကိုတွေ့ရသည်။

.

ကာကွယ်နှိမ်နင်းခြင်း

---------------------

အောက်ပါပိုးသတ်ဆေးတစ်မျိုးမျိုးကို ပိုးသတ်ဆေးဘူး၊ ပိုးသတ်ဆေးအိတ်ပါ အညွှန်းစာအတိုင်းအသုံးပြုပါ။

   - ကာဘင်ဒါဇင် (Carbendazim)

   - မန်ကိုဇက်ဘ် (Mancozeb) 

.

၄။ ရွက်တွန့်ကွေး ဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ  (Leaf Crinkle Disease: Leaf Curl Virus)

.

• အစောဆုံးရောဂါလက္ခဏာများသည် အနုဆုံးအရွက်များပေါ်တွင် အချို့ အလျားလိုက်ရွက်ကြောများပတ်လည် နှင့် အရွက်အနားသားအနီးရှိ ပဲကိုင်းများတွင် ခြောက်သွေ့နေသည်။

• အရွက်များသည် အနားသားမှ အောက်သို့ ကွေးနေသည်။

• အချို့အရွက်များ တွန့်လိမ်နေသည်။

• အရွက်အောက်ဘက်မျက်နှာပြင်တွင် ရွက်ရိုးအထိ ဆန့်ထွက်လာသော နီညိုရောင် အရောင်ပျက်ခြင်းကို ရွက် ကြောများတွင် တွေ့ရသည်။

• စိုက်ပြီး(၅)ပတ်အတွင်း ဤရောဂါလက္ခဏာပြသော ပဲပင်များသည် ပုမြဲပုနေကာ ထိုအပင်အများစုသည် တစ် ပတ် နှစ်ပတ်အတွင်း ထိပ်ပိုင်းခြောက်သွားခြင်းကြောင့် သေသွားကြသည်။

• အပင်ကြီးထွားမှုနောက်ပိုင်း ရောဂါကျသောပဲပင်များတွင် အရွက်များ ဆိုးဝါးစွာကောက်ကွေးတွန့်လိမ်မသွားဘဲ ရွက်ကြောတစ်လျှောက် မည်သည့်နေရာမဆို သိသာထင်ရှားသည့် ခြောက်သွေ့ခြင်းကိုတွေ့ရသည်။

• စိုက်ခင်းထဲကရောဂါသည် ပဲစေ့များ သို့မဟုတ် ရောဂါကျအရွက်များကို ရောဂါကင်းအရွက်များက ပွတ်တိုက်မိပါက  ဖွံ့ဖြိုးလာသည်။

.

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း

-----------------------

• ကန်သင်းဘေးတွင် နှံစားပြောင်းစိုက်ပါ။

• တစ်ဧကလျှင် အဝါရောင်ကော်ထောင်ခြောက် (၅) ခုတပ်ဆင်ပါ။

• (၄၅) ရက်အထက်ကြီးသော ရောဂါကျအပင်များကို ဖယ်ရှားပါ။

• အောက်ပါပိုးသတ်ဆေးတစ်မျိုးမျိုးကို ပိုးသတ်ဆေးဘူး၊ ပိုးသတ်ဆေးအိတ်ပါ အညွှန်းစာအတိုင်းအသုံးပြုပါ။

- ဒိုင်မီသိုအိတ် (Dimethoate)

- အင်မီဒါကလိုပရစ်ဒ် (Imidacloprid)

- သိုင်ယာမက်သိုဇင် (Thiamethoxam)

- တမာဆီ (Neem oil)

.

၅။ မက်ခရိုဖိုမီနာ ရွက်ခြောက်ရောဂါ (Macrophomina Blight: Macrophominaphaseolina)

.

ရောဂါလက္ခဏာများ

• ရောဂါလက္ခဏာများသည် ပင်စည်၏အောက်ခြေတွင် ဖောင်းကြွနေသော အဖြူရောင်သစ်ပုပ်နာများအဖြစ် (၄) ပတ်သား ပဲပင်များတွင် ပေါ်လာကြသည်။

• ၎င်းတို့သည် တဖြည်းဖြည်းကြီးမားလာကာ အပေါ်ဖက်သို့ပျံ့နှံ့ကာ ဖောင်းကြွသော အညိုရောင်အစင်း ကြောင်းများသို့ ပြောင်းသွားကြသည်။

• ပဲပင်များ ပုသွားကြကာ အရွက်များသည် အစိမ်းရင့်ရောင်ဖြစ်ကာ ပြောက်ကြားဖြစ်လာပြီး အရွယ်သေးသွားကြသည်။

• ပဲပင်များပေါ်မှ ပုံမှန်ပဲရွက်များ ရုတ်တရက်ကြွေကျပြီး ခြောက်သွားကြသည်။

• ပန်းပွင့်ခြင်းနှင့် ပဲသီးတောင့်သီးခြင်းကို အကြီးအကျယ်အလျာ့နည်းစေသည်။

• ရောဂါကျပဲပင်များကို ပင်စည်မြစ်ဆက်နေရာမှအောက်သို့ ဒေါင်လိုက်ခွဲကြည့်ပါက အတွင်းပိုင်းတစ်ရှူးများ အနီရောင် ပျက်သွားခြင်းကို မြင်တွေ့နိုင်ပြီးအတွင်းပိုင်းအမြစ်တစ်ရှူးများအဖြူရောင်ဖြစ်လာကြသည်။

• ဤရောဂါသည်မျိုးစေ့၊ မြေကြီး၊ ရောဂါကျအပင်အစိတ်အပိုင်းများနှင့် လက်ခံပင်များတွင် အသက်ရှင်နေ ထိုင်နိုင် သည်။

• အပူချိန်မြင့်မားလေလေ ရောဂါဆိုးဝါးမှုမြင့်မားလေလေဖြစ်သည်။

• ဤမှိုသည် မြေကြီး၏အပေါ်ယံလွှာတွင် အသက်ရှင်နေထိုင်နိုင်ပြီး ပင်စည်မှတစ်ဆင့် အပင်ထဲသို့ဝင်ရောက်သည်။ 

.

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း

------------------------

• နွေရာသီတွင်ထယ်ရေးနက်နက်ထိုးပါ။

• သီးလှည့်စိုက်ပါ။

• တစ်ဧကလျှင်မြေဆွေး (၅)တန်ထည့်ပေးခြင်းသည်ရောဂါကျရောက်ကိုလျော့နည်းစေသည်။

• အပင်အကြွင်းအကျန်များကိုမြေကြီးထဲမြှုပ်ပစ်ခြင်းဖြင့်ရောဂါကျအပင်များကိုဖျက်ဆီးပါ။

• အောက်ပါပိုးသတ်ဆေးတစ်မျိုးမျိုးကိုပိုးသတ်ဆေးဘူး(သို့မဟုတ်)အိတ်ပါအညွှန်းစာအတိုင်းအသုံးပြုပါ။

   - ကာဘင်ဒါဇင် (Carbendazim)

   - သိုင်ရမ် (Thitram)

.

၆။ အဝါရောင်မိုစိတ်ရောဂါ (Yellow Mosaic –Mungbean Yellow Mosaic Virus)

.

ရောဂါလက္ခဏာများ 

• ကနဦးတွင် အရွယ်ငယ်များတွင် ပြန့်ကျဲနေသောအဝါရောင်အစက်များ ပေါ်လာကြသည်။ အစက်များသည် တဖြည်း ဖြည်းအရွယ်အစားကြီးမားလာကြကာ အချို့အရွက်များ လုံးဝဝါသွားကြသည်။

• ရောဂါကျအရွက်များတွင်လည်း ဆဲလ်သေလက္ခဏာများကိုတွေ့ရသည်။

• ရောဂါကျအပင်များ ပုသွားကြကာ ရင့်မှည့်မှုနောက်ကျကာ ပန်းနှင့်ပဲသီးတောင့်အနည်းငယ်သာ ထုတ်လုပ်သည်။

• ရောဂါကျပဲပင်များ၏ ပဲသီးတောင့်များ အရွယ်အစားသေးသွားကြကာ အဝါရောင်ပြောင်းသွားပြောင်းသွားကြသည်။

• ဤရောဂါကိုယင်ဖြူ (Bemisia tabaci) က သယ်ဆောင်ဖြန့်ဖြူးခြင်းဖြစ်သည်။

.

ကာကွယ်နှိမ်နင်းခြင်း

-----------------------

• ကန်သင်းဘေးတွင် နှံစားပြောင်းစိုက်ပါ။

• တစ်ဧကလျှင် အဝါရောင်ကော်ထောင်ချောက် ၅ခု တပ်ဆင်ပါ။

• (၄၅) ရက်သားအထက်ရှိသော ရောဂါကျပဲပင်များကိုနှုတ်ပစ်ပါ၊၊

• အောက်ပါပိုးသတ်ဆေးတစ်မျိုးမျိုးကို ပိုးသတ်ဆေးဘူး၊ ပိုးသတ်ဆေးအိတ်ပါ အညွှန်းစာအတိုင်းအသုံးပြုပါ။

       - ဒိုင်မီသိုအိတ် (Dimethoate)

       - အင်မီဒါကလိုပရစ်ဒ် (Imidacloprid)

       - တမာဆီ (Neem Oil)

.

၇။ ဖားဥမှိုရောဂါ (Powdery Mildew : Erysiphe polygoni)

.

ရောဂါလက္ခဏာများ

• ပဲပင်၏မည်သည့်အရွယ်တွင်မဆိုရောဂါကျရောက်သည်။

• ရောဂါစကျသည်နှင့်အရွက်များပေါ်တွင်အဖြူရောင်ပေါင်ဒါအမှုန့်များကိုတွေ့ရသည်။

• သေးငယ်သောအဖြူရောင်ပေါင်ဒါအကွက်ကလေးများအရွက်များပေါ်တွင်ပထမဦးစွာပေါ်လာသည်။

• ရောဂါကျရောက်နေသောအရွက်များသည်ခရမ်းရောင်သို့ပြောင်းသွားပြီးနောင်တွင်သေသွားသည်။

• ရောဂါကျရောက်မှုပြင်းထန်ပါကပင်စည်များ၊ ရွက်နုများနှင့်ပဲသီးတောင့်များတွင်အဖြူရောင်ပေါင်ဒါမှုန့်ဖြင့်ဖုံးအုပ်ထားသည်။

.

ကာကွယ်နှိမ်နင်းခြင်း

------------------------

• အောက်ပါပိုးသတ်ဆေးတစ်မျိုးမျိုးကို ပိုးသတ်ဆေးဘူး၊ ပိုးသတ်ဆေးအိတ်ပါအညွှန်းစာအတိုင်း အသုံးပြုပါ။

        -ကာဘင်ဒါဇင်  (Carbendazim)

        -တမာစေ့ခွံစစ်ကျရည် (Neem Seed Kernel Extract)

        -ယူကလစ်ရွက်စစ်ကျရည်  (Eucalyptus Leaf Extract)

.

၈။ မြစ်ပုပ်နှင့်ရွက်ခြောက်ရောဂါ (Root Rot and Leaf Blight :Rhizoctoniasolani)

.

ရောဂါလက္ခဏာများ

• ရောဂါလက္ခဏာများသည် ပုံသဏ္ဍာန်အမျိုးမျိုးဖြင့်သေးငယ်ပြီး ရေစိုနာကွက်ရှိကာ စိမ်းဖျော့ရောင်ရှိသောဒဏ်ရာများကို ပဲရွက်များပေါ်တွင်ဖြစ်ပေါ်လာသည်။

• ရွက်အိုများပေါ်တွင် ဖြစ်ပေါ်လာသော အစက်အပြောက်များသည် တဖြည်းဖြည်းနှင့် အရေအတွက်ရောအရွယ်အစားပါ ကြီးလာပြီး နီညိုရောင်ပဲရွက်များအဖြစ်ပြောင်းလာကာ ရွက်နုများသို့ ကူးစက်သွားသည်။

• မှိုမျှင်များကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာသော ပန်းရောင်ပင့်ကူအိမ်တွင် မြောက်မြားစွာသော အဖြူရောင်ဖျော့တော့ခြင်းကို  တွေ့ ရသည်။

• တိုက်ခိုက်ခံရသောပဲရွက်များ ကြွေကျသွားသည်။ ပဲကိုင်းအရေအတွက်နည်းလာသည့် အကျိုးရလဒ်အဖြစ် ပဲအထွက် သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားသည်။

.

ကာကွယ်နှိမ်နင်းခြင်း

----------------------

• မျိုးစေ့အား ထရိုင်ဂိုဒါးမားမှို (Trichoderma)ဖြင့် ဆေးဘူး၊ ဆေးအိတ်ပါအညွှန်းစာအတိုင်း လူးနယ်စိုက်ပျိုးပါ။

• ဇင်ဖော့စ်ဖိတ် (Zinc phosphate) အား ထောက်ခံနှုန်းထားအတိုင်း မြေခံထည့်ပါ။

• တမာကြိတ်ဖတ်အား ထောက်ခံနှုန်းထားအတိုင်း မြေခံထည့်ပါ။

• မြေဆွေး သို့မဟုတ် သဲနှင့်အတူ ထရိုင်ဂိုဒါးမားမှို(Trichoderma)ကို ပိုးသတ်ဆေးဘူး၊ ပိုးသတ်ဆေးအိတ်ပါ အညွှန်းစာ အတိုင်း မြေကြီးတွင်ထည့်ပါ။

• အောက်ပါပိုးသတ်ဆေးကို ပိုးသတ်ဆေးဘူး၊ ပိုးသတ်ဆေးအိတ်ပါအညွှန်းအတိုင်း အသုံးပြုပါ။

     - ကာဘင်ဒါဇင် (Carbendazim) 

.

၉။ သံချေးမှိုရောဂါ (Rust: Uromyces phaseoli)

.

ရောဂါလက္ခဏာများ

• ရောဂါလက္ခဏာသည် အများအားဖြင့် အရွက်၏အောက်ဖက်မျက်နှာပြင်ဖက်တွင် နီညိုရောင်စက်ဝိုင်းကွက်များ အဖြစ် ပေါ်လာပြီး ပဲသီးတောင့်များတွင် အကျနည်းပြီး ပင်စည်များတွင်ပြန့်ကျဲကျဲရှိသည်။

• အရွက်များတွင် ဆိုးရွားစွာကျပါက ပဲရွက်၏မျက်နှာပြင်နှစ်ဖက်စလုံးတွင် သံချေးမှိုစုများဖြင့် အပြည့်ဖုံးထားသည်။

• အရွက်များတွန့်ရှုံ့ပြီး အရွက်များကြွေကျခြင်းကြောင့် အထွက်လျော့နည်းစေသည်။

.

Credit - ဒေါက်တာကိုကို (စိုက်ပျိုးရေး) / အစိမ်းရောင်လမ်း